Chào mừng bạn đến với Bài 9 – bài viết mang tính triết học và cốt lõi sâu sắc nhất trong toàn bộ chuỗi bài giảng về phương pháp J.M. Hurst.

Nếu như các chương trước (từ 1 đến 8) là “Cái Như Thế Nào” (The How) – dạy bạn cách vẽ đường, cách tính toán, cách đặt lệnh – thì chương này là “Tại Sao” (The Why).

Tại sao phương pháp này lại đúng? Tại sao giá cổ phiếu không chạy ngẫu nhiên? Tại sao nó không chạy theo tin tức GDP hay thất nghiệp một cách tuyến tính? Câu trả lời nằm ở chương 9 và phần Phụ lục (Appendix) về Phân tích Phổ (Spectral Analysis), nơi Hurst chứng minh sự kết nối giữa Thị trường và Tự nhiên.

Đây là bài học sẽ thay đổi thế giới quan của bạn.

Bài 9: Bản Giao Hưởng Của Tự Nhiên – Giải Mã DNA Của Cảm Xúc & Giá Cả

Dựa trên nền tảng Chương 9 & Phụ lục: SPECTRAL ANALYSIS & THE NATURE OF CYCLES

Có một sự nhầm lẫn tai hại mà 90% các chuyên gia tài chính mắc phải: Họ tin rằng Kinh tế điều khiển Thị trường Chứng khoán. Họ nói: “Kinh tế tốt, cổ phiếu tăng. Kinh tế xấu, cổ phiếu giảm.” Nhưng J.M. Hurst, sau khi chạy hàng nghìn giờ phân tích trên máy tính mainframe khổng lồ, đã chỉ ra rằng: Mối quan hệ đó lỏng lẻo và thường xuyên bị trễ.

Chân lý mà Hurst tìm ra là: Thị trường Chứng khoán là biểu đồ đo lường TÂM LÝ ĐÁM ĐÔNG, và Tâm lý Đám đông thì tuân theo QUY LUẬT TỰ NHIÊN.

1. Tại Sao Không Phải Là Chu Kỳ Kinh Tế?

Hãy nhìn vào thực tế. Thị trường chứng khoán thường tạo đáy và bắt đầu tăng trưởng trước khi nền kinh tế hồi phục (khoảng 6-9 tháng). Và nó thường tạo đỉnh và sụp đổ khi nền kinh tế vẫn đang được báo cáo là “tăng trưởng mạnh mẽ nhất”.

J.M. Hurst giải thích điều này trong mô hình của ông:

• Yếu tố Cơ bản (Fundamental): Tạo ra xu hướng rất dài hạn, chậm chạp.
• Yếu tố “X” (Tâm lý/Chu kỳ): Tạo ra các dao động lên xuống quanh xu hướng đó. Và chính yếu tố này quyết định việc bạn lãi hay lỗ trong ngắn hạn và trung hạn.

Con người không mua cổ phiếu bằng máy tính lạnh lùng. Họ mua bằng Hy vọng và bán bằng Nỗi sợ.

• Hy vọng và Nỗi sợ không xuất hiện ngẫu nhiên. Chúng lây lan. Chúng dao động. Chúng có nhịp điệu.
• Khi đám đông hưng phấn, nó giống như một cơn thủy triều dâng cao, cuốn trôi mọi tin xấu kinh tế.
• Khi đám đông sợ hãi, nó giống như nước rút, cuốn trôi mọi tin tốt.

Khẳng định: “Giá cổ phiếu không phản ánh thực trạng nền kinh tế hiện tại. Nó phản ánh nhịp điệu cảm xúc của hàng triệu con người đang cố gắng dự đoán tương lai.”

2. J.M. Hurst & Chứng Minh Toán Học: Thị Trường Là Một Dạng Sóng Vật Lý

Trong Chương 9 và phần Phụ lục, Hurst đã làm một việc chưa từng có vào thập niên 70: Ông áp dụng Phân tích Fourier (Fourier Analysis) – một công cụ của Vật lý dùng để phân tích sóng âm thanh và ánh sáng – vào biểu đồ giá cổ phiếu.

Kết quả thật chấn động: Khi tách bóc lớp vỏ hỗn loạn của giá ra, ông tìm thấy những Sóng Sin (Sine Waves) hoàn hảo bên dưới. Điều này chứng minh rằng: Sự biến động của giá cổ phiếu có cùng cấu trúc toán học với âm nhạc, với sóng biển, và với sự rung động của các hạt vật chất.

Nếu giá cổ phiếu là ngẫu nhiên (như lý thuyết Bước đi ngẫu nhiên – Random Walk), phân tích Fourier sẽ không tìm thấy gì cả (chỉ là nhiễu trắng). Nhưng Hurst đã tìm thấy trật tự. Ông tìm thấy các chu kỳ lặp lại: 18 tháng, 9 tháng, 20 tuần…

Điều này dẫn đến một kết luận triết học: Thị trường chứng khoán là một hiện tượng tự nhiên, chịu chi phối bởi các quy luật vật lý của vũ trụ.

3. Sự Đồng Pha: Khi Con Người Cộng Hưởng Với Vũ Trụ

Tại sao tâm lý con người lại dao động theo chu kỳ? Tại sao chúng ta không vui buồn bất chợt mà lại có xu hướng vui buồn cùng nhau (tạo nên Bull market và Bear market)?

Câu trả lời nằm ở chỗ: Con người là sinh vật sinh học, sống trong một vũ trụ đầy rẫy các chu kỳ. Chúng ta không tách rời khỏi tự nhiên.

Hãy xem xét các chu kỳ nổi tiếng đã được khoa học và lịch sử ghi nhận, và xem sự tương đồng kỳ lạ của chúng với thị trường:

A. Chu Kỳ Mặt Trăng (Lunar Cycles – 29.5 ngày)

• Tự nhiên: Mặt trăng ảnh hưởng đến thủy triều, đến sự sinh trưởng của thực vật, và thậm chí là chu kỳ sinh học của con người.
• Thị trường: Nhiều nghiên cứu thống kê hiện đại (dựa trên nền tảng Hurst) cho thấy thị trường thường có xu hướng biến động mạnh hoặc đảo chiều quanh các ngày Trăng Tròn hoặc Trăng Non. Tại sao? Vì mặt trăng ảnh hưởng đến Hormones và trạng thái cảm xúc của con người.

B. Chu Kỳ Vết Đen Mặt Trời (Sunspot Cycles – 11.2 năm)

• Tự nhiên: Các hoạt động bùng nổ trên mặt trời ảnh hưởng đến từ trường trái đất, thời tiết và mùa màng.
• Lịch sử: Nhà kinh tế học William Stanley Jevons và sau này là Edward R. Dewey (người sáng lập Foundation for the Study of Cycles) đã chứng minh mối liên hệ giữa chu kỳ mặt trời và các cuộc khủng hoảng kinh tế/nông nghiệp.
• Kết nối Hurst: Chu kỳ 9-11 năm cũng là một trong những chu kỳ danh nghĩa (Nominal Cycles) quan trọng trong mô hình của Hurst.

C. Chu Kỳ Benner (Benner Cycle)

• Samuel Benner, một người nông dân thế kỷ 19, đã tìm ra chu kỳ giá ngô và heo hơi cực kỳ chính xác: 11 năm, 9 năm, 7 năm.
• Ông phát hiện ra rằng: “Sự hoảng loạn (Panic) có tính chu kỳ.” Con người quên đi nỗi đau quá khứ theo một nhịp điệu nhất định, lặp lại sai lầm, tạo ra bong bóng và sụp đổ.

D. Chu Kỳ Kondratiev (Kondratiev Wave – 54 năm)

• Nikolai Kondratiev phát hiện ra các siêu chu kỳ kinh tế dài hạn gắn liền với công nghệ và đổi mới. Nó giống như mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông của nền văn minh.

Sự Thống Nhất Vĩ Đại: Hurst không bảo bạn phải nhìn lên trời để giao dịch. Nhưng ông chỉ ra rằng: Giá cổ phiếu là tổng hòa của tất cả các chu kỳ này.

• Chu kỳ dài (như Kondratiev) tạo ra xu hướng thập kỷ.
• Chu kỳ trung (như Sunspots/Benner) tạo ra các đợt suy thoái 10 năm.
• Chu kỳ ngắn (như tâm lý hàng tuần/tháng) tạo ra các điểm mua bán mà chúng ta giao dịch.

Tất cả chúng chồng lên nhau, cộng hưởng với nhau (Summation Principle) tạo nên biểu đồ giá bạn thấy mỗi ngày.

4. Cảm Xúc Là Cơ Chế Truyền Dẫn

Vậy cơ chế hoạt động cụ thể là gì?

1. Tác nhân tự nhiên: Sự thay đổi của mùa, từ trường, ánh sáng… tác động vi tế lên hệ thần kinh con người.
2. Hóa chất não bộ: Dopamine (gây hưng phấn/tham lam) và Cortisol (gây căng thẳng/sợ hãi) được tiết ra theo nhịp điệu sinh học.
3. Sự lây lan xã hội: Một người cảm thấy lạc quan -> Truyền cho người khác -> Cả đám đông lạc quan.
4. Hành động giao dịch: Đám đông lạc quan MUA vào -> Giá tăng. Đám đông sợ hãi BÁN ra -> Giá giảm.
5. Hình thành Chu kỳ Giá: Khi Dopamine đạt đỉnh (hưng phấn tột độ), giá đạt đỉnh. Khi cạn kiệt, giá sụp đổ. Quá trình này lặp lại vì cơ thể cần thời gian để tái tạo năng lượng cảm xúc.

Hurst đã viết: “Quyết định của nhà đầu tư là nguyên nhân trực tiếp làm thay đổi giá. Nhưng động lực đằng sau quyết định đó mới là thứ có tính chu kỳ.”

5. Kết Luận Bài 9: Kim Chỉ Nam Cho Tâm Trí

Bạn thân mến,

Khi bạn hiểu được Bài 9 này, bạn sẽ không còn sợ hãi khi thị trường sụp đổ, và không còn quá khích khi thị trường tăng trần. Bạn sẽ nhìn thị trường như một người nông dân nhìn thời tiết.

• Mùa Đông đến (Giá giảm) không phải là lỗi của nền kinh tế hay chính phủ. Đó là Quy luật.
• Mùa Xuân đến (Giá tăng) là sự tất yếu sau khi Mùa Đông kết thúc.

Kiến thức này giải phóng bạn khỏi sự nô lệ của tin tức giật gân. Bạn biết rằng tin tức chỉ là cái cớ để hợp lý hóa cảm xúc của đám đông. Còn bản chất của sự chuyển động đã được lập trình sẵn trong chu kỳ thời gian.

Hãy khắc cốt ghi tâm câu khẩu hiệu này như một chân lý bất di bất dịch:

“GIÁ CỔ PHIẾU CÓ TĂNG CÓ GIẢM THEO THỜI GIAN, ĐÓ LÀ CHU KỲ!”

Thị trường là Tự nhiên. Bạn là một phần của Tự nhiên. Hãy giao dịch thuận theo Tự nhiên (thuận theo chu kỳ), bạn sẽ tìm thấy sự giàu có và bình an.